Hallo! Deze zin heb ik geschreven maar vanaf de volgende niet meer. Iedereen die me kent weet dat ik geen katten heb, maar kattenliefhebbers wel. Ik heb wel een hond, een kruising tussen een border collie en een retriever en daar ben ik dol op. Hij is al vijf jaar oud en zijn naam luidt Morgan. Als puppy was Morgan een verschrikking, ik kan het niet anders noemen. Hij liep over mijn laptop en het ergste was wel dat hij in je gezicht beet als je zijn snoepje afpakte.

Sorry, dat was een beetje raar. Dat komt zo: deze introductie is geschreven door GPT-3: een met deep learning getraind taalmodel. Wat je daar allemaal mee kan lees je in deze editie. Maar ook wat ik vond van een woke tentoonstelling in het Stedelijk, logo's van gemeentelijke politieke partijen en een katastrofe.

Veel gegenereerd plezier met deze Circulaire!

De gegenereerde editie

Juni vorig jaar werd GPT-3 gelanceerd. Dat is een taalmodel getraind met rond de biljoen (dus 1.000 miljard) woorden, gescraped van het internet, Wikipedia, boeken en andere bronnen.

Je kunt dat model vervolgens gebruiken via een soort vraag en antwoord-spelletje. Je geeft een stukje tekst, de zogenaamde prompt, klikt op 'generate' en het model maakt je tekst af. Er zijn wat parameters die je kan instellen, bijvoorbeeld de temperatuur, die bepaalt hoe 'willekeurig' je tekst is. De manier waarop je die prompt schrijft is van invloed op het eindresultaat. De vette tekst in het citaat beneden is de prompt, de rest komt van GPT-3:

Deze prompt heeft de stijl van een nieuwsartikel. Maar je kunt ook chatgesprekken maken, computercode of zelfs vertalingen (die gewoon doorbabbelen):

GPT-3 werkt in mijn ervaring het beste als je het stukje bij beetje 'voedt'. Je laat een stukje tekst genereren, haalt wat weg, genereert weer, voegt een zinnetje toe, etcetera. Op die manier schreef ik vast een persbericht voor het nieuwe kabinet-Rutte IV:

Je hoeft niet te kunnen programmeren om met GPT-3 te werken. Je kunt een account aanmaken en in de 'playground' vervolgens gaan experimenteren. Je hebt wel een creditcard nodig, maar heel duur is GPT-3 niet. Voor iets minder dan twee dollar schreef ik een toneelstuk van tien pagina's. Dat toneelstuk voerde ik afgelopen zaterdag uit tijdens een toneelavond met vrienden. Zij wisten niet dat het stuk, met de (uiteraard ook gegenereerde) titel Het ontbreinen der mensheid, uit een computer kwam. Een beetje vreemd was het stuk wel, maar toch hadden de meesten het niet door.

Kwestie van tijd dus voordat deze nieuwsbrief ook helemaal door GPT-3 is geschreven. Of is dat al zo?

Mediadieet

Ik zag de expositie Kirchner en Nolde: Expressionisme. Kolonialisme in het Stedelijk Museum Amsterdam. Er was nogal wat over te doen. Was deze expositie het "het begin van het einde van het kunstmuseum"? Of juist een tentoonstelling die "de kunst levend houdt"?

Als je de tentoonstelling ziet als traditioneel retrospectief van de twee Brücke-kunstenaars snap ik de kritiek wel. Maar zo moet je de expositie volgens mij niet zien. Het gaat veel meer om de historische duiding: dit is de koloniale context waarin de werken tot stand kwamen. En zo werkt het juist erg goed.

Want dan ontdek je dat de modellen voor de kunstwerken uit 'volkententoonstellingen' kwamen waar mensen uit de koloniën als een kermisattractie werden tentoongesteld. Dat Nolde mensen portretteerde terwijl hij een geladen pistool naast zich had liggen. En dat hij danseressen topless afbeeldde omdat hij dat "exotisch" vond, terwijl ze dat normaal gesproken helemaal niet waren. Het vierjarige onderzoek dat aan deze expo voorafging geeft ontzettend veel diepgang en context. En de begeleidende teksten zijn, zeker voor het Stedelijk, heel toegankelijk geschreven.

Bij een paar teksten ligt de moraliteit er wel érg dik bovenop. Dat kinderen van acht jaar naakt in erotische poses worden geschilderd erop wijst dat "er op zijn minst sprake is van machtsmisbruik uit naam van de kunst" kan ik zelf ook wel bedenken. Of dat de kunstenaars "zich niet verdiepten in de oorsprongscultuur van de objecten die ze schilderden". Tsja, moet dat altijd?

Dat neemt niet weg dat het wél interessante discussies zijn. Dat er dan in een paar teksten misschien wat al te woke begrippen worden gebruikt moeten we maar op de koop toe nemen. Een museum is niet alleen maar een gebouw om kunst in te etaleren, en de functie van een museum verandert ook. Het is óók een plek om de context van die werken te duiden en discussie te ontlokken. Daar slaagt Kirchner en Nolde uitstekend in.

Kircher en Nolde is nog te zien tot zondag 5 december in het Stedelijk Museum Amsterdam. (★★★☆)

Wikidata voor het erfgoedveld

Werk je in de erfgoedsector? Of bij een partij die met erfgoeddata werkt, zoals een gemeente? En wil je meer weten over Wikidata? Komt dat even goed uit. Aanstaande woensdag 24 november geef ik om 10.00 een online introductie van een uur over Wikidata. Dat doe ik samen met het Erfgoedloket van Noord-Holland. Deelname is gratis, maar je moet je wel even aanmelden.

De beste linkjes

• Als je dan toch (weer) een mondkapje op moet in de supermarkt, waarom dan niet in stijl met een model dat ook LED-lichtjes heeft en een ingebouwde ventilator?

• Het huis van Brian May (gitarist van Queen) in London was overspoeld. Waarom? Omdat heel (rijk) London kelders onder hun huizen bouwt.

• Het Utrechts Archief heeft 278 uitzendingen van Multiculture Televisie Nederland (MTNL) Utrecht online gezet. En daar zitten echt een paar pareltjes tussen zoals deze over Broodje Mario (even doorklikken naar fragment 5). (via LotteB)

• Wat brengt 2022 voor websites? Hier zijn vast 22 trends. (via Halfvet)

• Er is onderzoek gedaan naar wat er gebeurt als je een nieuw Facebook-profiel aanmaakt, en dit profiel politieke onderwerpen liket. Wellicht niet verrassend: dan wordt zo'n profiel al snel richting complottheorieën geduwd. Maar welke kant word je opgeduwd als je het saaiste Facebook-profiel ooit maakt?

• U kon hier eerder lezen over de ellende die ik had met het ANP. Ze speuren samen met het Belgische Permission Machine het internet af naar sites met vermeende auteursrechtinbraken en sturen vervolgens absurd hoge boetes. Maar In België is iets bijzonders gebeurd: daar werd Permission Machine in een zaak tegen een vakvereniging door de rechter in het ongelijk gesteld. De rechtbank vindt namelijk dat de werkwijze van het bedrijf bedoeld is om munt uit overtredingen te slaan en niet om ze stop te zetten.

• Leen Vervaeke, de China-correspondent van de Volkskrant, moest drie weken in quarantaine op een hotelkamer voordat ze het land in mocht. Hoe die ervaring was zegt veel over China.

• Alweer bijna elf jaar geleden schoot Mark Linkous, de oprichter van de band Sparklehorse, zichzelf dood. Een goede reden om deze prachtige longread van Pitchfork van een poosje terug te (her)lezen.

• Techsite The Verge heeft het gehad met voorlichters van grote techbedrijven die de grenzen van de journalistieke ethiek opzoeken. Daarom passen ze de redactiestatuten aan en dat is interessanter dan het klinkt.

• "Mogen we je werk exposeren?". "Nee, sorry.". "Oh, prima, dan kopen we gewoon een print van je werk voor €45, exposeren dat en gebruiken het als ons reclamebeeld." (via Jerry)

• Wat voor soort mensen laten zich niet vaccineren? EenVandaag zocht het uit en ontdekte dat er drie soorten ongevaccineerden zijn.

• Mirthe heeft een missie: de logo's vinden van lokale partijen in alle 352 gemeenten. En ja, die zijn niet altijd even mooi.

• Een kat die melk oplikt wordt een Klezmerhit.

• A Musical Planet werkt net als GeoGuessr maar dan voor liedjes (Spotify-account vereist).

• Eindelijk: een tooltje om geheime boodschappen te versleutelen met emoji. (via Land of Random)

• Smells Like Teen Spirit, maar dan met een videoclip gemaakt van Twitterprofielen. (via b3ta)

De beste gifjes

De gifjes zijn natuurlijk weer verzameld door mijn lieve chef kattengifjes Lotte Belice, die afgelopen weekend onze keukentafel heeft afgeschuurd en overnieuw in de olie zette. Goed werk!

Deze koe moet nog wat oefenen met haar doe-het-zelf pogingen.

Sinterklaas komt bij katten niet via de schoorsteen maar via het plafond.

Pas op! Dit is waarom je NOOIT bij de uitgang van een treintunnel moet staan: het wordt een katastrofe!

En dat was het!

Op maandag 6 december gaat het eindelijk gebeuren. "Gevoelens in beweging" gaat van start, samen met de andere cursussen van "De Kunst van Emotie", en wel in de Frans Hals Huiskamer in Amsterdam, om exact half 9 's avonds. Het wordt een bijzondere avond, want Anneke Villemaire komt langs. Zij zal de eerste cursusavond verzorgen, met de onderwerpen: "Gedrag: de juiste weg bewandelen" en "Zorgen: omgaan met de belangrijkste emoties".

Of je gaat niet naar door GPT-3 gefantaseerde cursussen en je leest op maandag 6 december exact om half 9 's avonds de nieuwe Circulaire, die dan al een half uur in je mailbox op je wacht.

Tot dan!