De Circulaire #118: de kunsteditie 🎨

July 13, 2020

Hallo! Het is prachtig weer buiten, maar ik zit nog even binnen om voor u de laatste Circulaire van dit seizoen te schrijven. Het waren rare tijden (ook zonder extensie). Daarom wilde ik het, nu het vooral gaat over het tijdelijke, hebben over het eeuwige: de kunst. Voor deze editie selecteerde ik vijf van mijn favoriete kunstwerken. Twee zijn in Nederland te zien, drie in Italië. Met een beetje moeite ziet u ze dus allemaal nog deze zomer.

Maar als u niks heeft met kunst is er gelukkig ook een gifje van een konijn op een schildpad en zeventien fascinerende linkjes. En bovendien val ik u daarna bijna twee maanden niet meer lastig met deze nieuwsbrief.

Veel plezier met deze Circulaire!

Vijf kunstwerken

Gewoon omdat er niks gaat boven de kunst: vijf van mijn favoriete werken. Ik heb het even gehouden op 'zelfstandige' werken, dus geen historische plekken zoals Angkor in Cambodja of gebouwen zoals The Barbican in London. De linkjes leiden naar de bijbehorende Wikipedia-artikelen.

(ca. 330 - 50 v. Chr), Museo Nazionale Romano, Rome

Hellenistische bronzen beelden zijn zeer zeldzaam. Daarom is het zo bijzonder dat De Bokser, een beeld van minstens 2000 jaar oud, nog steeds bestaat. En wat voor beeld! Als je gewend bent aan beelden uit de oudheid als statige perfecte witte sculpturen, dan is De Bokser een verademing: hij heeft bloemkooloren, een gebroken neus en het koper suggereert zelfs opgedroogd bloed. Een bijna levend mens, van 2000 jaar oud.

(ca. 1333), Uffizi, Florence

De annunciatie, of: aankondiging, is het moment dat de aartsengel Gabriël aan Maria vertelt dat ze zwanger is van Jezus. Een heel bekend thema in de Christelijke kunst, maar zelden zo sprekend weergegeven als op dit 14de eeuwse altaarstuk van Simone Martini en zijn zwager Lippo Memmi. Wat dit werk voor mij zo mooi maakt, is dat het precies werd geschilderd tijdens de overgang van de Gotiek naar de Renaissance. Daarom zie je zowel de klunzigheid van de eerste terug als de elegantie van de laatste. Dat, en de overdaad aan bladgoud natuurlijk.

(ca. 1508 - 1512), Vaticaanstad, Rome

Zeggen dat je de schilderingen van Michelangelo in de Sixtijnse Kapel mooi vindt, is net zoiets als zeggen dat Bach 'best aardige' muziek maakt. Maar toch: als je na de vaste route door de Vaticaanse musea als laatste terecht komt in de kapel, dan valt je mond open. Hier heeft Michelangelo vier jaar lang gelegen: op zijn rug, op een steiger. In zijn eentje. Het plafond. Dat het alsnog zo'n meesterwerk is geworden, mag je gerust een wonder noemen.

(1662), Rijksmuseum, Amsterdam

Van alle schilderijen van Rembrandt vind ik De Staalmeesters de mooiste. En dat terwijl dit eigenlijk een heel saai schilderij is: je ziet alleen zes kerels die achter een tafel zitten. Maar die zijn wel precies zó geschilderd dat het lijkt alsof ze je aankijken; alsof jij net de kamer binnenkomt en die mannen denken: wat doet die rare snuiter hier?

(1942 - 1944), Kunstmuseum (vm. Gemeentemuseum), Den Haag

Er is naar mijn weten geen enkele kunstenaar die zo'n consistente ontwikkeling doormaakte in zijn werk als Piet Mondriaan. Van bijna Van Gogh-esque landschappen tot zijn latere, abstracte werk. Dat abstracte werk, waarmee hij na zijn dood bekend werd, schilderde hij overigens pas toen hij al bijna 50 was. Mondriaan stierf voordat hij de Victory Boogie Woogie kon voltooien. Daarmee is het een soort uitnodiging aan de beschouwer: maak het zelf maar af, in je fantasie.

Met dank aan kantoorgenoot Sonja Alferink voor het redigeren van deze tekst.

Mediadieet

Wat ik de afgelopen twee weken bezocht en luisterde.

  • 📸Beyond the Image. Overzichtstentoonstelling van fotograaf Bertien van Manen in het Stedelijk Museum in Amsterdam. Ik kende haar niet, wat schandalig is, want haar werk is fantastisch. Heel spontaan, een beetje als Ed van der Elsken, maar dan vaak intiemer en minder voyeuristisch. In elke zaal is ook werk te zien van door haar bewonderde collega's als Rineke Dijkstra en Stephen Gill. En met (vaak komisch) commentaar van de fotograaf zelf via de audiotour. Nog tot 4 oktober.(★★★★)

  • ☁️Lucht. Thematentoonstelling in Museum Kranenburgh te Bergen (NH) met veel experimentele installaties. Zoals een hele ruimte gevuld met een opgeblazen brandslang. Of doeken die heen en weer wiegen door ventilatoren. En dan kunt u ook nog naar de beeldentuin en de voordelige museumwinkel (ik kocht een De Stijl opbergdoos voor €5 minder dan in het Stedelijk). Tot 29 november. (★★★☆)

  • 🌾De plantage van onze voorouders. Achtdelige podcastserie van Maartje Duin over het slavernijverleden van haar familie. Een zwaar onderwerp, maar Duin maakt het luchtig en toegankelijk. Ze voorkomt het 'witte mensen zullen je eens wat vertellen over zwarte geschiedenis'-effect door onderzoek te doen samen met Peggy Bouva, een nazaat van de slaven op de plantage waar haar familie aandelen in had. Ook een fijne bijrol voor Duin's nuchtere, uitgesproken moeder. (★★★★)

Gemaakte zaken

Wat losse berichten over dingen die ik de afgelopen twee weken deed en ga doen.

Zeventien linkjes

De beste kattengifjes

Zoals altijd verzameld door mijn trouwe metgezel, de geweldige chef kattengifjes Lotte Belice!

De haas heeft eindelijk een manier gevonden om sneller te zijn dan de schildpad!

De kat had een nieuw speeltje. De kat was geen fan.

Kittens spelen met een pony. En de capibara zag dat het goed was.

Dat was het!

En dat was het ook wat betreft De Circulaire. Ho! Wacht! Voor een paar weekjes maar, want na de zomer ben ik weer terug. Normaal gesproken zou ik volgende week afreizen naar Nijmegen voor de Vierdaagsefeesten (gaat niet door) waarna ik een paar weken op vakantie zou gaan (gaat niet door) en daarna misschien nog bij een festival zou aanhaken (die gaan, verassend misschien, niet door). Voorlopig blijf ik dus in Nederland, tips voor uitjes zijn van harte welkom!

Mocht er een tweede golf komen en ik verveel me, dan hoort u wellicht al eerder van me. Anders verschijnt De Circulaire #119 op maandag 24 augustus weer in uw mailbox. En als u me niet kunt missen is er altijd nog Twitter, Instagram, nog een keer Instagram en al die 23 ongelezen Circulaires in uw inbox.

Ik laat u graag achter met een zomergifje van hoe ik graag zou willen dat iedereen met elkaar omgaat nadat alle corona-ellende voorbij is.

Fijne zomer!