Welkom in de toekomst! Om u vast een beetje voor te bereiden op de komende tien jaar heb ik wat voorspellingen. Verder krijgt u van mij in de twintigjes wat u ook al in het vorige decennium kreeg: de beste linkjes, kattengifjes en vooral heel veel oprechte liefde voor al mijn lezers.

Veel succes in de toekomst!

Dit zijn de twintigjes

Ik ben gek op toekomstvoorspellingen. Ik heb een hele collectie met boeken uit de jaren zeventig en tachtig die voorspellen hoe het jaar 2000 er uit zou zien.

Daarnaast doe ik zelf ook regelmatig een duit in het zakje. In 2016 had ik al wat voorspellingen voor 2050. Nu kijken we iets minder ver vooruit, naar het komende decennium. En wat blijkt? Veel van de voorspellingen die ik deed voor 2050 doe ik nu eigenlijk ook voor 2030. De toekomst lijkt op zichzelf.

Met dank aan alle mensen die me tips gaven en hebben meegedacht om dit lijstje tot stand te brengen. Ik voorspel: jullie lachen me allemaal over tien jaar uit!

In of uit de matrix

In de toekomst zouden we allemaal met VR-brillen rondlopen (zie het belachelijke plaatje boven dit stukje). Google probeerde dat al eens met de Glass, maar faalde jammerlijk (en je zag er als een idioot uit). Ondertussen is er wel degelijk vrij ongemerkt een augmented reality techniek gemeengoed geworden zonder dat iemand het zo benoemt: draadloze oordopjes, en dan vooral de AirPods van Apple [De Chef Kattengifjes vindt dit geen correcte analogie, red.]. Het lijkt een kwestie van tijd voordat er ook een vergelijkbare technologie ontstaat, maar dan voor video.

De vraag is hoe we straks omgaan met een maatschappij waarin iedereen continu in een soort van gecombineerde analoge/digitale staat verkeert. Ik heb geen AirPods, maar als ik normale oordopjes in heb dan doe ik ze altijd uit als ik praat met iemand anders, ook al is het alleen maar om even mijn ov-kaart aan de conducteur te laten zien. Dat soort beleefdheden verdwijnen op termijn, en dan heeft iedereen dergelijke gadgets de hele dag in. Als je de hele dag kan luisteren of kijken naar een andere wereld, wat is dan nog echt?

Ook online vervaagt de grens tussen echt en nep. Teksten die niet van echt te onderscheiden zijn kunnen al worden gegenereerd door computers. Hele conversaties op sociale media worden gehouden door bots. Voor je het weet heb je een relatie met een bot. Of kun je chatten met overleden dierbaren via LijktIn. Eenzame jonge mannen die sociaal onhandig zijn nemen nu al een virtuele vriendin.

En dan hebben we het nog niet gehad over deepfakes en aanverwante technieken.

Wat blijft er over van de echte wereld?

Digitaal disciplineren

Omdat alles wordt gemeten, gemonitord en omgezet naar doorzoekbare data is het makkelijk geworden om daar ook consequenties aan te verbinden. De ANWB biedt al een verzekering aan die je rijgedrag bijhoudt via een beacon en een app. Je kunt dan tot 30% korting krijgen als je veilig rijdt. Gezondheidsspecialisten zien een positieve ontwikkeling in verzekeringen die je korting aanbieden als je een gezonde levensstijl nastreeft met stappentellers.

Meer dan tweederde van alle betalingen zijn al digitaal. Cash gebruiken wordt tegen het einde van het decennium net zo apart als een ouderwetse Nokia hebben. Het digitaal worden van alle transacties biedt veel mogelijkheden tot gedragsbeïnvloeding en disciplinering. Een medische behandeling krijgen wordt een stuk moeilijker als uit je gezondsheidsdata blijkt dat je een ongezonde levensstijl had.

De laatste caissière

De kolenboer, de lantaarnopsteker en de stronttonnetjesschepper. Allemaal beroepen die niet meer bestaan. Er komen er nog veel meer bij door de toenemende automatisering. Het meest in het oog springend: de caissière. Er zijn al vestigingen van Albert Heijn op stations waar alleen maar zelfscankassa's zijn en een onderbetaalde eenzame vakkenvuller die af en toe moet controleren of iemand die bier koopt wel meerderjarig is. Het neemt de komende tien jaar alleen maar toe.

Wellicht kunnen die caissières zich omscholen zodat ze de steeds ouder wordende boomers kunnen verzorgen. Of ze gaan werken in een nostalgische supermarkt, voor de mensen die graag analoog willen gaan.

Analoog gaan

De alomtegenwoordige digitalisering heeft natuurlijk keerzijdes. Door het versmelten van de digitale en analoge wereld komt er meer eenzaamheid en vervreemding, zeker in de grote steden. Het constante meten, vastleggen en verwerken van persoonlijke data leidt tot veel meer Cambridge Analytica-esque privacyschandalen. Grote cyberaanvallen en problemen met de stroomvoorziening leiden tot een groeiende vraag naar analoge oplossingen en voorzieningen.

Er ontstaat daarom een tegenbeweging. Het afgelopen decennium werd gezond eten en milieubewust consumeren belangrijke thema's. In dit decennium wordt dat 'analoog gaan'. 'Offline zijn' wordt net zo hip als vegan eten, of een mindfulness-cursus volgen. Apps en sites worden beoordeeld op hun 'digitale hygiëne'. Geen cookiemuur hebben wordt het toppunt van hipheid. Alles wat 'ouderwets analoog' is, zoals bordspelletjes, mag zich verheugen op veel interesse in de komende tien jaar.

Het nadeel is wel dat het lastig is om je vrienden te laten zien hoe bewust analoog je bezig bent. Een slimme ondernemer begint een populaire dienst die je sociale media bijhoudt, zolang je ze maar af en toe een papieren update stuurt per post. Je likes en stories krijg je dan ook per post thuisgestuurd.

Klimaatslachtoffers en winnaars

In Venetië overstroomde de raadszaal nadat de gemeenteraad een plan tegen de klimaatcrisis wegstemde. Maar zelfs de grootste klimaatsceptici gaan dit decennium toegeven dat er iets moet gebeuren. Maar voor een hoop plekken is het te laat.

Het meest zichtbare slachtoffer van de klimaatcrisis wordt Indonesië, en dan met name de hoofdstad Jakarta. De afgelopen tien jaar is de bodem daar 2,5 meter gedaald. In 2050 staat Noord-Jakarta voor 95% onder water.

Maar er zijn ook winnaars van de klimaatcrisis. Elektrische fietsen, stepjes en auto's rijden in 2030 in grote hoeveelheden over straat. De komende tien jaar zijn er grote doorbraken op het gebied van de opslag van energie. Nieuwere batterijen, die veel kleiner, efficiënter en goedkoper zijn, maken zelfs elektrisch vliegen commercieel interessant. Door die verandering trekt het grote geld zich langzaam trug uit de olie, met een hoop verschuivingen op het geopolitieke vlak.

Europa: het Venetië van de wereld

Ondanks alle klimaatproblematiek neemt het aantal mensen dat het vliegtuig pakt en naar verre landen reist toe. De stijging komt vooral uit landen in Oost-Azië, met name China. Europa blijft een populaire bestemming, en wordt nog veel toeristischer. Amsterdam lijkt in 2030 sterk op het Venetië van nu.

Protesten kunnen niet voorkomen dat het vrijwel onmogelijk wordt om in de belangrijkste delen van de grote steden Nederlands te spreken. Er vindt daarom ook veel migratie plaats, vooral naar het oosten van het land. Steden als Zwolle, Amersfoort en Arnhem raken erg in trek bij Randstedelingen die de rust opzoeken.

De rest

Dan nog korte voorspellingen zonder lang verhaal. Het aardige is, als je er maar genoeg doet zit er altijd iets tussen dat klopt!

• Donald Trump wordt dit jaar herkozen als president van de Verenigde Staten.

• In 2030 is Schotland geen deel meer van het Verenigd Koninkrijk maar wel van de Europese Unie.

• Apple is weer moedig en verwijdert ook de laatste poort op de iPhone. Andere telefoonmakers volgen. Gebruikers huilen.

• Er wordt veel geld verloren bij de frequentieveilingen voor 5G, wat toch een beetje een hype blijkt te zijn.

• Tot je zeventigste doorwerken is heel normaal. De gemiddelde levensduur in 2030 is hoger dan 90.

• Een doorbraak in de medische wetenschap zorgt voor veel meer beschikbare donororganen en/of dat die minder snel worden afgestoten door het lichaam.

• Barrie is nog steeds niet gelukkig, als hij tegen die tijd niet volledig is gedesintegreerd. Misschien tegen die tijd een kloon kunnen 3D-printen.

De resultaten van de enquête

De belangrijkste vragen

De traditionele Circulaire-enquête werd dit jaar door slechts 14 lezers ingevuld. Dat is een stuk lager dan voorgaande jaren (2018: 35, 2017: 32). Ik kan me voorstellen dat het kwam door de nogal lange laatste editie van 2019. U merkt aan deze editie dat ik daar helemaal niks van heb geleerd.

Respondenten gaven gemiddeld een 7.6, en dat komt vooral door één iemand die een 1 gaf. Ik weet wie je bent, ploert. Zonder die 1 gaf u gemiddeld een 8.2, wat in lijn ligt met voorgaande jaren.

Wat u goed vindt is uiteraard de linkjes en de kattengifjes, maar ook 'de mix van serieus en humor', 'de kneuterigheid' en 'het lekker grote lettertype' (daar doe ik verder niks aan).

Wat beter kan zijn minder kattengifjes, meer kattengifjes (de eeuwigdurende discussie), de tracking-links van Revue en 'dat hij zo lang is dat ik me schuldig voel dat ik niet alles kan lezen'. Stel je voor dat je 'm helemaal moet schrijven!

U mist een fanshop met 'kattengifjes tote bags', recepten (die komen elk jaar terug), een prijsvraag en 'meer aandacht voor de geschiedenis van de natuurkunde'. Inzendingen over dat onderwerp zijn uiteraard van harte welkom.

Serieuze vragen

Over de vraag wat ik moet met mijn leven was u niet heel eenduidig, want bijna alle opties kregen evenveel stemmen. Ik denk dus dat ik maar digitaal verhalen moet vertellen met websites voor erfgoedcollecties terwijl ik actievoer voor een beter internet. Of zoiets. Of ik ga voor die tip van die ene respondent: 'niks dat naar werk neigt' (ik hoop dat deze lezer dan mijn hypotheek wil betalen).

Verder wordt dit volgens u het decennium van decentraal internet, gestalkt worden door je zorgverzekeraar, het fascisme, de dood van de smartphone, de banaan en 'Hay Kranen' (nou!).

U hoopt verder dat Trump, Facebook, Gerard Joling, Gordon, populisme en USB-sticks in het afgelopen decennium achterblijven.

Minder serieuze vragen

Het geslacht van de respondenten bestond voor de helft uit dames, een derde uit heren, één non-binair persoon en één appeltaart.

Uw werkzaamheden betreffen onder andere doceren, klimmen, IT consultancy, op Twitter zitten en 'het schrijven van software zodat mensen makkelijk bitterballen kunnen bestellen als ze ergens gaan karten'. Klinkt als een topbaan!

Tenslotte heb ik van uw meest gehate popnummers een leuke Spotify-playlist gemaakt, dus die kunnen alle niet-respondenten nu gaan luisteren.

Tot volgend jaar!

Een data-cursus voor onderzoeksjournalisten (gesponsord)

Deze Circulaire wordt gesponsord door Data als Kans. Dat is een cursus van Beeld en Geluid voor onderzoeksjournalisten om hun vaardigheden te verbeteren bij het doorgronden van grote hoeveelheden data.

Het is een serie van vijf modules waarin je leert hoe je met data je werk als journalist nog beter kan doen. Er zijn gastsprekers en trainers van de belangrijkste instellingen op dit gebied, zoals onderzoekscollectief Bellingcat, datavisualisatiebedrijf LocalFocus en Pointer, waar ik tot vorig jaar nog voor werkte.

Lijkt je dit interessant? Lees hier meer over deze cursus. De aanmeldingen sluiten op 31 januari.

Hay's activiteiten van de afgelopen twee weken

Ik mag dan wel op zoek zijn naar nieuwe uitdagingen in het leven, dat betekent niet dat ik niks doe!

• De site Musical Maps onderzoekt waar foto's van bekende platenhoezen zijn genomen. Een ideale site dus om te scrapen en al die locaties toe te voegen aan Wikidata. Want dan kun je bijvoorbeeld dit soort leuke kaartjes maken (laden duurt even!).

• Het laatste artikel voor Pointer waar ik aan mee heb gewerkt kwam uit: over hoe liefdadigheidsinstellingen massaal de regels van de Belastingdienst negeren, met alle gevolgen van dien. Hetzelfde onderzoek diende ook als basis voor een langer stuk bij De Groene.

• Activiteit van een van de komende weken: ik ga hopelijk meedoen met deze leuke hackathon van de VPRO waar je met AI een videoclip moet maken (je kunt je nog inschrijven).

• Ik heb met mijn buurtbewoners afgelopen zondag wéér geprotesteerd tegen het verbouwen van onze straat tot snelweg. De chef kattengifjes had honderd koekjes gebakken in de vorm van een kat en ik heb op een steelpan geslagen (er zijn beelden van bij AT5). Aanstaande donderdag gaat de verkeerscommissie overleggen, dus hopelijk besluiten ze dan om dit dwaze voorstel te verwerpen.

De beste linkjes

Verfijndheid

• Hoe zat het nou precies met die 'illegale' 3d-scan van de buste van Nefertiti? Het verhaal is nog wat complexer dan je dacht. (via Philo).

• Waarom tractors uit de jaren tachtig opeens weer superpopulair zijn bij Amerikaanse boeren.

• John Gruber legt uit waarom bedrijven geen concept art van producten moeten laten zien.

• Leuk voor nerds: deze man heeft een visitekaartje dat Linux draait.

• Elja Looijestijn (u kent haar van mijn podcast) heeft voor de VPRO Gids een vierdelige podcast gemaakt over de geschiedenis van een aantal grote Nederlandse websites zoals Marktplaats, Ilse en Lexa. Duik het internetverleden in met Backspace.

Ernstigheid

• Vox is bezig met een nieuwe serie langere (20m+) explainers op YouTube. Deze vond ik erg goed: is het fout om te vliegen?

• Gezellig: de derde wereldoorlog is vrijdag 3 januari 2020 begonnen.

• Armita Taheri is statenlid voor het Forum voor Democratie in Gelderland. Ze werd geïnterviewd door De Gelderlander. En die journalisten deden goed hun werk, want ze waren goed kritisch op het Forum-lid.

• Voor als u nog niet overtuigd bent van een verbod op consumentenvuurwerk: dit gebeurt er als je een vuurpijl in je oog krijgt (SFW).

Vrolijkheid

• Als je even wilt ontspannen is hier een mix van jaren tachtig Japanse mellowpop. (via Marloes)

• André Hazes Jr. heeft een tattoo van een QR-code. Maar wat is de code? Redditors spelen voor detective. (via Evelien)

• Help Reddit, mijn vriendje gaat vreemd met een teddybeer. Wat moet ik doen?

• Hoe goed kun jij beoordelen of een kat boos is of niet? Probeer het zelf.

• Tot niet zo lang geleden kon je in Seattle rare blikjes frisdrank halen uit deze mysterieuze automaat.

• Je kunt nu al op bezoek bij het pyramidegraf van Nicolas Cage.

• Even een blast from the past uit 2008. Joke uit Lingo houdt wel van een peukie: LIGHTEKOOIJ!!

De beste kattengifjes

Daar zijn ze weer! Een uitstekende selectie katten en andere dierengifjes gevonden door de superlieve Lotte Belice!

Soms heb ik het gevoel dat ik iets al honderd keer eerder heb gedaan. Deze kat heeft dat ook.

En deze puppy laat zien dat een trauma heel schattig kan zijn.

Een trauma bij deze kat is echter aanmerkelijk minder komisch maar gewoon dieptriest.

Ook dieptriest: dit is het einde van deze Circulaire! Gelukkig kunt op maandag 27 januari weer een nieuwe editie verwachten in uw mailboxje. Dat is ook de dag waarop in bepaalde kamers van het Akasaka Granbell Hotel in Tokyo niet meer gerookt mag worden. Laat het Joke niet horen!

Doei!