De Circulaire #210: de niet-bestaande woordsyndroomeditie

Hoi!

Ik heb last van een syndroom waar nog geen woord voor is, namelijk het niet-bestaande woordsyndroom. Wellicht dat mijn trouwe lezers me kunnen genezen. Verder: een oude Disneyfilm over de glorie van de wiskunde, twee goede boeken en een podcast en natuurlijk vijftien toffe linkjes, twee katten en één konijn.

Ik wens u veel plezier met deze Circulaire!

Het niet-bestaande woordsyndroom

Mijn vader heeft last van het vergetenwoordsyndroom. Hij belt me soms op of hij mailt me dan met een vraag. “Schat, er was vroeger op de BBC zo’n talkshow met een presentator met halflang haar die een beetje sliste”. Ik zeg dan “Jonathan Ross” en mijn vader is dan heel blij. Hij noteert het in z’n kladblok en bedankt me.

Ik heb (nog?) geen last van het vergetenwoordsyndroom maar wel van iets anders: het niet-bestaande woordsyndroom. Ik kom iets tegen en denk dan: ‘waarom is hier nog geen woord voor?’. En ik vraag me af of er niet een woord voor is in een andere taal. Zoals bijvoorbeeld ‘sibling’ of ‘Geschwister’(dat ‘broer of zus’ betekent in het Engels en Duits). Ik vraag me dan ook meteen af hoe je dan een familielid noemt dat non-binair is (neerlandstiek.nl noemt ‘sibbe’ of ‘sibbel’).

Net zoals mijn vader mij vraagt of ik hem kan helpen bij zijn syndroom vraag ik ú als lezers om mij te helpen met (betere) woorden voor mijn omschrijvingen. En als u zelf een woord zoekt voor een omschrijving dan hoor ik het ook graag!

Ik heb er vijf:

• Het vuilnismanprobleem. Er zijn dingen die je pas op waarde gaat schatten als ze er niet meer zijn. Als het vuilnis goed wordt opgehaald dan merk je er niks van. Maar als het vuilnis niet wordt opgehaald is het meteen een probleem. Hetzelfde zie je ook met onderhoud. Je zult iemand niet snel horen zeggen: “goh, wat fijn dat deze brug zo goed wordt onderhouden”. Maar als er een brug instort door te weinig onderhoud komt het op het journaal.

• Lichtknopjesdissonantie. We leven in een wereld waarin veel is geautomatiseerd maar niet alles. Dat zorgt voor verwarring. Mijn favoriete voorbeeld is het licht in openbare toiletten. Tegenwoordig is de ene helft van die toiletten voorzien van een automatisch licht, en de andere helft niet. Maar dat betekent dus ook dat je soms in een aardedonker toilet staat te wapperen met je handen tot je ontdekt dat er ergens een knopje zit. Of dat er geen knopje zit maar dat je met je handen moet wapperen om het licht aan te krijgen.

• Toekomstig relativisme. “Ja, natuurlijk was het kolionalisme verschrikkelijk, maar het was een andere tijd hè.”. Dat is iets wat je historisch relativisme zou kunnen noemen. Maar wat als je dingen die nú gebeuren gaat goedpraten met het idee dat mensen er in de toekomst van zullen zeggen dat het een andere tijd was? Welke dingen zouden dat dan zijn?

• Lexicale verstening. Er zijn sportscholen die naast een abonnement een “strippenkaart” aanbieden. Dat betekent dat je een vast bedrag betaalt en daar dan een vast aantal keer van kan sporten. Er zijn inmiddels kinderen die naar de middelbare school gaan die zijn geboren nádat de strippenkaart uit het openbaar vervoer verdween. Het oorspronkelijke fysieke object bestaat niet meer, maar het woord blijft in gebruik, nu als een figuurlijke verwijzing naar dat systeem. Net zoals bijvoorbeeld het save-icoontje vaak een diskette is, terwijl die inmiddels in het museum liggen.

• Placeboklik. Vroeger had je nog wel eens van die arcadekasten, waar dan kinderen achter stonden te spelen terwijl er geen geld in zat. Blijkbaar was de illusie dat ze controle hadden genoeg. Maar ook volwassenen doen dat nog steeds, let maar eens op hoe vaak mensen eindeloos op het knopje bij het stoplicht drukken terwijl één keer toch echt genoeg is.

Heeft u ook een niet-bestaand woord? Laat het me weten!

Donald Duck in Mathmagic Land

Ik heb afgelopen week met de Chef Kattengifjes ter ere van haar verjaardag voor het eerst Frozen gekeken. Leuke film hoor, ik snap alleen niet waarom alle meisjes Elsa willen zijn terwijl het eigenlijk een heel onsymphatiek karakter is (haar zus is veel leuker). Toen ik het daarna met een vriendin over Disneyfilms had dacht ik opeens aan een van mijn favoriete Disneyfilms: Donald Duck in Mathmagic Land. Een film uit 1959 over (ja, echt) waarom wiskunde tof is.

Anyway, ik kan er veel over schrijven maar u kunt ‘m ook gewoon kijken op YouTube of Archive.org.

Mediadieet

Wat ik luisterde en las.

• Shell Game. Zesdelige podcast van Evan Ratliff, waarin hij onderzoekt hoe ver hij kan gaan met zijn AI-kloon. Zijn kloon belt telemarketeers, doet interviews voor zijn podcast en gaat zelfs in therapie. Het gesprek over AI richt zich vaak op wat er allemaal zou kunnen gebeuren, inclusief dystopische vergezichten. Shell Game is juist zo goed omdat gaat over wat er nú kan. (Met dank aan Lieven voor de tip) ★★★☆

• Unknown Pleasures en Substance. Peter Hook was de bassist van de invloedrijke postpunk bands Joy Division en New Order. In deze twee boeken doet hij uit de doeken hoe dat er aan toe ging, inclusief eindeloze hoeveelheden groupies, drugs en ruzies. Hook schrijft anekdotisch en hilarisch en spaart niemand, ook zichzelf niet. Het deed me denken aan het eveneens zeer onderhoudende Life van Keith Richards. Als je ook maar een beetje geïnteresseerd bent in Joy Division/New Order en/of de tijd van het Factory-label en "madchester": beide boeken zijn zeer lezenswaardig. ★★★☆

De beste linkjes

• Spel je naam (of iets anders) in satellietfoto’s. (via Just)

• Trouwe lezer Michiel liet me weten dat naar aanleiding van de “zie jij groen of blauw”-test uit de vorige Circulaire er wel wat kanttekeningen te plaatsen zijn. Want niet elke taal heeft een woord voor blauw en groen.

• Is een video van meer dan een half uur over passief thermo-elektrische elementen écht interessant? Het antwoord is ja!

• Een prachtige video van acht minuten met beelden van Antartica.

• Een browserextensie die knopjes steelt van de websites die je bezoekt (via Joost & Kees).

• Oscarwinnende documentairemaker Ezra Edelman is al een paar jaar bezig met een uitgebreide documentaire over de in 2016 overleden muzikant Prince. Maar nu willen diens nabestaanden verhinderen dat de documentaire ooit uitkomt.

• Een artikel uit 1941 dat weer verrassend actueel is: als je op een feestje bent en naar de gasten kijkt wie denk je dan dat er een nazi wordt?

• Maxim Februari sprak afgelopen juni over de staat van de wereld, en die speech staat nu online en is zeer relevant.

• Bert Hubert legt uit wat het gevaar is van de nieuwe Europese maatregelen tegen online seksueel kindermisbruik.

• Alice Cappelle legt uit waarom we wel of niet sociale media zouden moeten verbieden.

• Een medewerker van de Amerikaanse Library of Congress maakte een compilatie van foto’s uit hun archief van katten die in de lens kijken. (via Johan Hoekstra)

• Creep van Radiohead, maar dan iets anders uitgevoerd.

• Eindelijk, een Ask me Anything in de Albert Heijn-subreddit met…een klant.

• Wat spookt je kat eigenlijk uit als jij naar je werk bent? Deze katteneigenaar deed een camera om de nek van Snowy en nu kun je meekijken. (via Martijn van Tol)

• Niet wat je denkt dat het is: Lesbian cooking. (via Wendy)

De beste gifjes

Het is prachtig weer op de zondag dat ik deze Circulaire schrijf. De Chef Kattengifjes is wijselijk naar het bos vertrokken om daar te wandelen. Helaas ben ik er niet bij (ik moet namelijk deze nieuwsbrief schrijven). Schrale troost: ik kan haar kattengifjes in deze nieuwsbrief zetten.

Wat je kat stiekem ‘s nachts doet als je ligt te slapen.

Als je diezelfde nacht daar opeens wakker van wordt.

En als je, uh. Nee hier is geen bruggetje te maken. Het is gewoon een konijntje met een paardenbloem.

En dat was het!

Maandag 14 oktober is het zover. Vanaf 18.30 kunt u dan deelnemen aan de openbare veiling van goederen van de gemeente Westerlo (België). Er is onder andere een bok, een bouwkeet en zelfs een poppenkast te koop.

Maar u kunt de poppenkast in Westerlo laten, lekker thuis blijven en de nieuwe Circulaire lezen, die dezelfde dag verschijnt om 20.00.

Tot dan!