De Circulaire #176: de gepriviligeerde editie 👑

Afgelopen week had Arjen Lubach het in zijn Avondshow over overheidswebsites. Daar blijken er nogal wat van te zijn: bijna 1800. Veel van die sites dupliceren elkaar. Als je bijvoorbeeld iets wilt opzoeken over coronavaccinaties zijn er wel tien sites die je kan raadplegen. En ze verwijzen ook nog allemaal naar elkaar. En dat gaat alleen nog maar over corona. Er zijn ook talloze sites over het verduurzamen van je huis, beter omgaan met geld of gezonder eten. Met ‘handige’ tips als ‘doe eens meer groente in je bami’. Bedankt, vadertje overheid!

Ik kan u zeker aanraden om eens door die lijst heen te gaan. Ik heb ‘m voor uw gemak hier online gezet met alleen de belangrijkste kolommen. De helft van de sites heeft ook de bezoekcijfers per maand. Zo kunt u lezen dat de Energiesubsidiewijzer slechts 13 bezoekers per maand heeft en de Staatscommissie tegen discriminatie en racisme slechts 21.

De hoeveelheid sites was niet wat me het meest opviel toen ik wat willekeurige sites uit die lijst bekeek. De Rijksoverheid is nou eenmaal een enorm orgaan met talloze afdelingen en campagnes. Het was vooral de zinloosheid van al die sites. Er zijn veel goed geproduceerde fimpjes, die niemand kijkt. Mooi geschoten foto’s die niemand ziet. En een kennis vertelde me dat al die sites een dure toegankelijkheidsaudit moeten ondergaan. Ik betwijfel dat iemand het merkt.

De toon van de teksten viel me ook op. Óf het lijkt geschreven te zijn voor een kind van vijf (zoals die bami-met-groenten-tip), óf de teksten lijken geschreven te zijn voor mensen die minstens hoogleraar in de rechten zijn. Om een voorbeeld te geven: de homepage van de Adviescommissie Gegevensverstrekking Weigerende Observandi (2 bezoekers per dag) legt zo uit wat ze doen:

Op de hele site is alleen in een PDF die op een subpagina staat te lezen wat een ‘observandi’ is (een verdachte die een onderzoek naar een psychische stoornis weigert).

De ironie is dat veel van die sites het doel hebben om de overheidscommunicatie te verbeteren, zodat mensen niet van het kastje naar de muur worden gestuurd. Op die sites vind je dan ‘aftermovies’ van ‘inspiratiedagen’ met vrolijke ambtenaren die met elkaar ‘gedurfde gesprekken aangaan’.

Privilige

Ik betwijfel dat het veel zin heeft om de zoveelste site op te tuigen met tips hoe je van je schulden af kunt komen of gezonder kunt eten. Dat komt ook door twee interviews die ik de afgelopen twee weken luisterde.

Presentator en comedian Edson da Graça (die ondermeer het fantastische jeugdprogramma Gewoon bloot presenteerde) was te gast bij de podcast van Pepijn Schoneveld. Hij zat ooit diep in de schulden. Hij kwam eruit doordat een collega het doorhad en hem hielp. Gewoon door met hem door z’n administratie te gaan, instanties te bellen en uitstel van betaling aan te vragen. Waarom was hij ooit in die schulden gekomen en er niet zelf uitgekomen? Natuurlijk, omdat zijn omgeving hem daar nooit op had gewezen. Als je niet weet dat er regelingen zijn, dat je brieven kunt sturen naar instanties en gemeentes dan doe je dat niet. Zeker niet als je jezelf enorm schaamt voor het feit dat er stapels met incassobrieven liggen.

Dat je je niet kunt voorstellen dat iemand zoiets niet weet heeft te maken met privilege. Een onderwerp dat uitgebreid ter sprake in het marathoninterview met publicist Joris Luyendijk, die vorig jaar het boek De zeven vinkjes publiceerde. Een van zijn belangrijkste punten is dat privilege niet alleen maar gaat over huidskleur, of gender of seksuele voorkeur. Het gaat óók over sociale klasse. Een geadopteerd Koreaans meisje dat opgroeit in een gezin met twee witte universitair geschoolde ouders in Amsterdam-Zuid heeft meer kansen dan een witte heteroseksuele Poolse bouwvakker met alleen basisschool die gebrekkig Nederlands spreekt. Dat meisje zal de weg wel kunnen vinden dankzij haar ouders, voor die bouwvakker zijn de kansen een stuk kleiner.

De menselijke maat

Even terug naar die overheidswebsites. Bij zowel het interview met Da Graça als dat van Luyendijk ging het over hoe we kunnen zorgen voor meer inclusie. Of hoe een drama zoals het toeslagenschandaal voorkomen had kunnen worden. Ik denk dat ik weet wat in ieder geval níet werkt: de zoveelste website met open deuren optuigen.

Een veel betere oplossing is die waar Da Graça het over had: een mens van vlees en bloed die naast je zit en met je door je administratie gaat. Dat heb ik zelf ook zo ervaren, toen ik als vrijwilliger mensen hielp in het lokale buurthuis. Bij het aanschrijven van de gemeente om bijzondere bijstand te krijgen, of om een DigiD aan te vragen. Die mensen waren echt niet achterlijk, ze hadden gewoon géén idee hoe ze met een computer moeten omgaan en de ‘taal’ van de overheid spreken.

Maar ja, zo’n oplossing is als je er met een neoliberale bril naar kijkt veel te duur. Ook een reden waarom bijvoorbeeld banken hun klanten vertellen dat ze moeten internetbankieren, en de afgelopen tien jaar driekwart van hun filialen sloten.

Maar het is een illusie dat iedereen digitaal kan meekomen. Één op de zes volwassen Nederlanders heeft hulp nodig heeft bij digitaal bankieren. De helft van de laagopgeleide 55-plussers heeft volgens een onderzoek van het Rathenau Instituut niet genoeg basisvaardigheden om mee te komen in de digitale wereld. Maar 30% van alle Nederlanders is én digivaardig, heeft geen hulp nodig én is alert op de veiligheid (bron). En wat voor groep is dat? Inderdaad, voornamelijk jonge, hoog opgeleide mensen. Mensen met vinkjes.

Weer de zoveelste website optuigen met tips lijkt me dus vooral iets voor de bühne. Om de minister te laten zien dat er heus wel iets gebeurt. En een goede reden om een congres te organiseren met ‘gedurfde gesprekken’ en een gebakje te eten omdat de 1801-ste overheidswebsite is opgetuigd.

De beste linkjes

• Een nieuw spelletje: raad uit welk jaar de foto is.

• Nadat Elon Musk eerder al alle Twitter-apps (behalve die van hemzelf) de nek had omgedraaid wordt nu ook de API afgesloten (behalve als je $100 per maand betaalt). Zwaai nog maar even naar alle leuke Twitterbots en andere toffe applicaties. Fun fact: applicaties waarme je je eigen tweets kunt verwijderen (zoals ik dat deed toen ik mijn Twitterarchief doneerde) zullen er hoogstwaarschijnlijk ook mee ophouden.

• Die typische airbrush-kunst van de attracties op de kermis wordt al veertig jaar door één artiest gemaakt: de 66-jarige Will van der Ouderaa uit Middelburg.

• Zien wat er allemaal grandioos kapot gaat als er een kernbom op je huis valt? Dat kan je simuleren op deze handige(?????) website.

• Zien wat er allemaal grandioos kapot gaat als je de Facebook pixel op je website hebt staan? Dat kun je zien op deze handige (nee, serieus) website.

• Welke plaatjes staan aan de basis van het plaatje dat jij genereert met AI-tools als Stable Diffusion? Gooi je AI-plaatje in Stable Attribution en je weet het.

• Eindeloos doorklikken in rabbit holes op het internet. Waarom doen we dat en is het erg?

• Uw hoofdredacteur werd geïnterviewd door Brainwash over AI, want daar heb ik wel een mening over.

• De 100-jarige Jannie uit Wijhe leert alle hoofdsteden van de wereld door te praten met Google.

• Lars stopt na zestien jaar met Twitteren en legt uit waarom.

• Fast fashion en planned obsolence: oftewel: hoe consumentisme onze producten slechter maakt waardoor ze sneller kapot gaan. (via DD)

• De nieuwste sensatie op AI-gebied: CatGPT. (via Tim en honderd anderen)

• Nothing Forever is een Twitchkanaal met eindeloze door AI-gegenereerde ‘nieuwe’ afleveringen van Seinfeld.

• Een Instagram-account dat laat zien op welke vogel de laatste outfit van Koningin Máxima lijkt. (via Marije)

• De rare plekken op Google Streetview.

• Waarom haten mensen het Papyrus-lettertype?

De beste gifjes

Lotte Belice, mijn muzikale chef kattengifjes, en ik hadden afgelopen vrijdag een karaoke-avond. De chef deed een nummer van de Koreaanse formatie BLACKPINK in, inderdaad, het Koreaans. Zonder ondertitels! Ik ben er nog steeds van onder de indruk.

Net zoals deze kat van z’n mislukte sprong denk ik.

Om kosten te besparen worden tegenwoordig paarden ingezet als verkeersregelaars.

Lekkere vis, en fuk jou, ik neem ook gewoon je sandaal me.

Maondaag de 19de is d'n optoch! En geej kint in os foyer lekker werm nao den optoch kieke! Nao d'n optoch, vanaaf 15:00 aor wies 21:30 aor is d'r in de zaal live-meziék van Good Geluimp en joekskepèl Neet Um aan Te Huùre en waere de priéze oetgereikt van de optoch. Biste d’r beej?

Maar als u geen Venloos kunt en niks met vastelaovend hebt kunt u op maandag de 19de ook gewoon lekker de nieuwe Circulaire lezen, die de reisdoèf stipt om 20.00 in uw brevebus zal goeëje.

Haije!