De Circulaire #174: de tweede-brein editie 🧠

De oliebollen (met krenten) zijn op, de Kerstboom is afgetuigd en er is weer een nieuw jaar aangebroken voor uw Circulaire! In deze editie: hoe een notitie-app mijn extra brein is geworden, wat de uitslag was van de lezersenquête en uiteraard heb ik weer 15 fijne linkjes en drie gifjes voor u.

Veel plezier, ook in 2023, met deze Circulaire!

Mijn tweede brein

Trouwe lezers weten dat de chef Kattengifjes en haar man gek zijn op koken. Een van onze aanwinsten in onze keuken is ons kruidenkastje. Naast het gasfornuis hebben we een smal kastje met 5 laatjes vol kruiden. In totaal 55 doosjes. Allemaal netjes gelabeld met een labelprinter. Kurkuma. Komijnpoeder. Nigellazaad. Oregano. Noem maar op.

Je kunt dus wel zeggen dat ik hou van organiseren. Ik heb altijd een kinderlijk genoegen gehad om dingen in de juiste mapjes en laatjes te doen en er stickertjes op te plakken met de juiste termen. Of het nou kruiden zijn, of LP's, of kattengifjes.

In mijn werkzame leven probeer ik dingen ook goed te organiseren en informatie vast te leggen. Ik maak aantekeningen, plan afspraken en maak takenlijstjes. Zoals iedereen dat doet. De modieuze term voor zo'n ‘systeem’ van organisatiedingetjes is een Personal Knowledge System (PKM). Sommigen gebruiken schriftjes en kladblokken met aantekeningen en taken. Anderen sturen zichzelf e-mails en gebruik hun inbox als PKM. En anderen maken er een sport van en proberen hun leven zo goed mogelijk te organiseren met een verzameling aan minutieus goed afgestelde gereedschappen en handigheidjes (guilty as charged).

Een PKM bestaat dus uit meerdere onderdelen, met als hart een manier om informatie en aantekeningen te maken en organiseren. Maar mijn notitiesysteem was al een tijdje toe aan een upgrade. Ik had papieren schriftjes, maar het liefst maak ik aantekeningen digitaal. Ik had sinds 2013 zo'n 360 aantekeningen gemaakt in NvAlt, een oud en stoffig pakket dat al jaren geen updates meer had gehad en overduidelijk toe was aan vervanging.

Eind 2021 nam ik de tijd om op zoek te gaan naar alternatieven. Er waren nogal wat opties. Zo is er Evernote, Apple Notes, Google Keep, OneNote, Simplenote, Notion, Roam Research en nog vele andere.

Maar die hadden allemaal niet wat NvAlt wél had en waarom ik er zo lang gebruik van maakte. In NvAlt leven je notities op je eigen computer in plaats van ergens in een cloud. Elke notitie is een tekstbestandje in een folder, en die folder synchroniseer je met je andere apparaten. Jouw data blijft dus jouw data, en zit niet vast in een online pakket.

Sinds 2013 waren er gelukkig wel wat opties bijgekomen die volgens dat principe werkten. De drie populairste zijn Obsidian, Joplin en Logseq. Die heb ik alle drie getest. Van de drie vond ik Obsidian duidelijk het beste. Joplin en Logseq zijn dan wel open source (Obsidian is grotendeels gratis, maar niet open source) maar ik vond Obsidian een stuk stabieler en vriendelijker in het gebruik.

Switchen naar Obsidian

Goed, overstappen naar Obsidian dus. Maar wat maakt Obsidian anders dan alle andere notitieapps? Obsidian lijkt op een soort persoonlijke Wikipedia. Het is even wennen als je het voor het eerst gebruikt en een leeg scherm voor je krijgt. De app is vooral gericht op het schrijven van notities en manieren om die met elkaar te linken, alhoewel er ook (beperkte) mogelijkheden zijn om media te verwerken.

Het mapje met notities heet in Obsidian-termen een vault. Je notities zijn standaard tekstbestanden in het Markdown-formaat. Markdown is een soort HTML-achtige taal om je tekst mee op te maken. Om bijvoorbeeld iets vet te maken maak je gebruik van *sterretjes*. Of om een link te maken naar een ander artikel gebruik je [[dubbele blokhaken]] (net zoals op Wikipedia).

Dat klinkt vrij nerderig, maar de editor werkt prettig genoeg om het snel door te hebben en er is uitstekende documentatie. Het werken in die tekstbestanden heeft een groot voordeel: de bestanden blijven altijd van jou, en blijven leesbaar. Ze staan op je eigen computer, en je bent dus niet gebonden aan een maandelijks abonnement van een dienst die er zomaar mee kan ophouden (zoals het voormalige platform waar deze nieuwsbrief op draaide) of je maandbedrag kan verhogen. Zelfs als Obsidian niet meer werkt kun je die tekstbestanden nog steeds bekijken in elke willekeurige teksteditor.

Obsidian is grotendeels gratis. Officieel moet je $50 per jaar betalen als je het commercieel gebruikt, maar dat wordt niet gecontroleerd. Daarnaast kun je betalen om je bestanden te syncen met andere computers zodat je ze daar ook kan gebruiken ($8 per maand) of je notities online te publiceren ($16 per maand). Je kan beide echter ook voor elkaar krijgen zonder te betalen. Syncen kan ook met bijvoorbeeld Dropbox of iCloud en ook voor publicatie zijn opties.

Een ander ding wat Obsidian zo geweldig maakt is de enorme community die rond het pakket zit. Er is een Discord, en er zijn actieve fora en eindeloze YouTube-video’s waarin mensen uitleggen hoe alles werkt (deze video van 13 minuten is heel geschikt voor beginners). Naast de ingebouwde functionaliteit kun je Obsidian ook uitbreiden met plugins. Daar zijn er op het moment van schrijven een stuk of 800 van. Die plugins laten je bijvoorbeeld makkelijker tabellen en diagrammen maken, of een kalender toevoegen.

Verdrinken in mogelijkheden

Een pakket waar dus alles in kan, en waarin je helemaal vrij bent om alles in te richten. Geweldig, maar ook gelijk het grootste nadeel. Want waar begin je? Op YouTube zijn talloze filmpjes te zien van mensen die hun Personal Knowledge System binnen Obsidian demonstreren, of je introduceren in de wondere wereld van het Zettelkasten-systeem. Dat maakte mij in het begin een beetje moedeloos, want je gaat aan jezelf twijfelen of jouw manier van inrichten wel 'de juiste' is.

Het duurde even voor ik doorhad dat er niet één manier is om dat te doen. Iedereen doet het weer anders, en het is aan jou om je eigen systeem in te richten. Het handigste is dus om gewoon maar te beginnen en later daar een systeem mee vorm te geven.

Na een jaar Obsidian heb ik bijna 500 notities en een systeem. Dat komt er grofweg op neer dat ik notities verdeel in vier types:

• Projecten. Dingen waar ik aan werk. “De Circulaire” is bijvoorbeeld een project. Maar ook “Fiets” is een project, waarin ik bijhoud welke moersleutel ik ook alweer nodig heb als ik het zadel wil verstellen.

• Bronnen. Compleet complete gedownloade webpagina’s (via deze handige browserplugin) of samenvattingen van boeken en artikelen die ik heb gelezen.

• Onderwerpen. Bijvoorbeeld “AI”, "Immersief theater" of “Design”, maar ook “Geveltuintjes” en “Rommelmarkt”. Hierin plaats ik ook bookmarks en algemene aantekeningen.

• Notities. Alles wat niet in de bovenstaande types past, zoals aantekeningen van vergaderingen en conferenties.

Als je dan zo’n vault hebt gemaakt kun je ook een graaf maken van al je notities. Hoeveel zin zo’n graaf heeft weet ik eigenlijk niet, behalve dat het er cool uitziet:

Na een jaar te werken in Obsidian kan ik eigenlijk niet meer zonder. Dingen terugvinden, aantekeningen maken, nieuwe connecties tussen onderwerpen vinden, het werkt allemaal heel fijn. Nu nog een app om een extra dag in de week te toveren zodat ik die 360 oude aantekeningen uit NvAlt kan doorlezen en verwerken.

De enquête

In de vorige editie vroeg ik u om een enquête in te vullen. 80 lezers (zo'n 6% van het totaal) deden dat, waarvoor hartelijk dank.

Gemiddeld gaf u deze nieuwsbrief een 8.5, een tiende punt lager dan vorig jaar, maar met zo'n mooi cijfer maak ik me daar geen zorgen over. Zoals altijd gaf bijna niemand een cijfer lager dan een 7.

Wezenlijke vragen

Wat vindt u goed aan De Circulaire? Het brede aanbod aan 'verrassende', 'gevarieerde' en 'unieke' linkjes, de deep dives (over bijvoorbeeld de verkeersborden), de frequentie, kattengifjes natuurlijk, dat het persoonlijk is, de humoristische lichtvoetige schrijfstijl en 'mijn enige connectie met de buitenwereld en het bevalt me een stuk beter dan HET N I E U W S'.

Wat kan er beter? Een Engelse versie, 'meer duiding met je persoonlijke mening', 'dat de gifjes zo korrelig zijn' (beperking van e-mail, hier kom ik nog eens op terug), dat de nieuwsbrief in de spam terecht komt (hopelijk wat minder het geval nu ik niet meer bij Revue zit), meer hondengifjes, minder kattengifjes, meer kattengifjes, 'zoveel linkjes word ik duizelig van', 'Ben niet zo’n kattenfan of voorstander van de ophemeling van pluche voorwerpen' (dat is wel de essentie van deze nieuwsbrief ben ik bang), 'geen trackinglinks' (kan ik helaas niks aan doen). 'Ja weetje ik ga gewoon eerlijk met je zijn Hay, ik sla de kattengifjes altijd over en ik wil dat je dit aan niemand vertelt en al helemaal niet aan Lotte' (ok ik zal het niet zeggen). En ja, HET WAREN CAVIA'S EN GEEN FUCKING HAMSTERS IN HET GIFJE VAN DE LAATSTE NIEUWSBRIEF SORRY SORRY SORRY. De Chef K. heeft me dit zelfs nog meegedeeld en ik heb dit volstrekt genegeerd. Mea culpa cavia criceta.

Wat mist u? Heel vaak 'niks', meer tentoonstelling-tips, 'meer filosofie', meer videogames, rebussen, 'rubriek culinair', 'ruimteplaatjes' (vet), 'iets over mij' (bij deze). En natuurlijk 'Geduld en empathie. Maar dat is in de samenleving als geheel (of de mediaweergave daarvan) en niet in de Circulaire. Heb jij dus niets aan.'

Potsierlijke vragen

De belangrijkste ontwikkelingen voor 2023 zijn volgens u heel vaak 'AI' en 'ChatGPT', 'dat snoerloze kerstlampjes goedkoper worden', 'minder autofictie (ik ik ik) meer fictie (speculatief epic) in de literatuur', 'Het Internet (www) zal een blijvertje zijn verwacht ik' (lolbroek) en 'kernfusie'. Verder op persoonlijk vlak: '70 worden', 'dat ik meer betaald ga krijgen', 'geregistreerd partner worden', 'opa worden!', 'dat ik eindelijk kan beginnen met een medisch traject waar ik al al jaren tegenaan zit te kijken' en 'mijn transitie tot vrouw 🥳'. Gefeliciteerd!

Een grote meerderheid van 64% eet oliebollen graag met krenten, 27% zonder en 9% vindt oliebollen vies.

Waarvoor bent u opgeleid en wat voor werk doet u nu? Veel mensen die 'iets doen met communicatie', marketeers, IT'ers, leraren, kunstenaars, bibliothecarissen, informatieprofessionals, economen en 'van alles en nu lig ik met een gebroken scheenbeen op de bank'. Beterschap mama!

31% van u wil tijdens de feestdagen graag af van 'alle Kerstmeuk die je moet kopen en ophangen', 13% wil af van Kerstmuziek en 12% van die ene oom/tante/neef die bij het diner begint over de corona/buitenlanders/stokpaardjes. Verder wilt u af van uw zwembandjes, 'dure tickets naar Vietnam (ik zit nu in Thailand)', 'oudbakken tulband', 'dat het als je een beetje pech hebt een festival van zeven dagen non stop drinken wordt' en 'De kerstverlichting in de tuin van mijn buren. Er kan hier een vliegtuig landen!'. 🛬

49% denkt dat Mark Rutte op 31 december 2023 nog steeds MP is, 18% denkt van niet en 33% heeft geen actieve herinnering aan Mark Rutte.

Computergame-tips waren ondermeer Hades, Beat Saber, Wordfeud, Oxygen Not Included, 'elke game waarbij ik moet huilen van het verhaal' (ach gossie), Terraria, 0h h1, Dorfromantik, Age of Empires II, God of War Ragnarok, Polytopia, Sims 4 ('zou niet zo underrated zijn als meer gamer bro's het zouden spelen'), Cities Skylines, Spiritfarer, The Stanley Parable en "Hay Day" (😑).

En verder merkte u nog op "Hay je bent een kanjer en ik wens je een mooi leven vol zonnestralen en liefde!!". Dank je, en ik wens alle Circulaire-lezers hetzelfde!

De beste linkjes

• De vreemde geschiedenis van Photo CD-games. (via Lieven)

• Je kon er op wachten: Neuro-sama is een Twitch-streamer die volledig met AI wordt aangestuurd.

• Uitstekende goedkope, lekkere en gezonde recepten vind je op Budget Bytes.

• Zwitserse kaas rijpt beter met hiphop. In 1982 had 43% van Britse vaders nog nooit een kind verschoond. En 50 andere dingen die Kent leerde in 2022. (via LotteM)

• Vrij uitzonderlijk: een Fin met een populair YouTube-kanaal over Lego vertelt precies hoeveel hij er mee heeft verdiend.

• Julian Gough schreef in 2011 het gedicht dat je ziet als je Minecraft hebt uitgespeeld. Hij kreeg er (een beetje) geld voor en verder niks, zelfs niet toen het spel in 2014 voor 2,5 miljard dollar werd verkocht aan Microsoft. Maar Julian had nog steeds de rechten op het gedicht en doneerde dat uiteindelijk aan het publieke domein. "Ik schreef een verhaal voor een vriend".

• Hoe lees je (en onthoud je) beter?

• Het heeft een paar eeuwen geduurd, maar onderzoekers van MIT hebben eindelijk ontdekt waarom Romeins beton zo duurzaam is. (via de Chef K.)

• Bewijs maar eens dat je een mens bent op het donkere web dat wordt overspoeld met generatieve AI-media.

• Op oudejaarsavond werden op de Rotterdamse Erasmusbrug racistische teksten geprojecteerd die rechtstreeks uit het neonazi-gedachtengoed komen.

• Het is een ding dat mensen Doom proberen te laten draaien op rare hardware, maar kun je ook iets draaien in Doom? (via Marijn)

• Spot wilde dieren op deze webcam die 24 uur per dag beelden van een drinkplek uitzendt in de woestijn van Namibië.

• Samuel Beckett won in 1969 de Nobelprijs voor de literatuur. Beckett deed niet aan interviews, maar voor de Zweedse TV maakte hij een uitzondering op één voorwaarde: ze mochten geen vragen stellen.

• Food porn zijn hele mooie foto's van maaltijden. Shitty food porn is een subreddit met precies het omgekeerde.

• Afgelopen zaterdag stond de volle maan in kreeft en dat betekent dat het tijd is voor heart clearings, sacred circles en healing nights. (via Olaf)

De beste gifjes

Ook in 2023 weer van de partij, de gifjes zoals verzameld door mijn fantastische echtgenote: de chef kattengifjes Lotte Belice!

Deze hondjes genieten nog even na van de wondere witte wereld.

En dit is wel een beetje wat ik iedereen toewens in 2023.

Maar ik ben bang dat het gaat worden zoals wat deze kat denkt.

En dat was het!

De volgende Circulaire verschijnt op maandag 23 januari, en dan is het precies 90 jaar geleden dat er voor het eerst verkeer over de Afsluitdijk mocht rijden. Hoezee!

Tot dan!